Trước đây, khi network mới xuất hịên ở Việt Nam, vì giá thành các
thiết bị mạng như HUB, SWITCH … rất mắc, nên khi muốn nối 2 hay nhiều
máy tính lại với nhau, các kỹ sự thiết kế mạng ở VN dùng loại cáp đồng
trục. Cáp này trong lõi chỉ có một sợi dây đồng, chạy một đường thẳng và
có 2 đầu End Point. Khi muốn nối với PC, chỉ cần cắt ngay khúc giữa,
nối vô một đầu chữ T, cứ thế làm cho đến hết. Làm cách này đỡ tốn tiền
mua thiết bị phân nhánh như HuB, SWitch … Tuy nhiên, chỉ cần trên đường
dây có một sự cố nhỏ thì nguyên mạng LAN bị down xuống ngay. Và tốc độ
truyền dữ liệu trên dây là tốc độ của … thần KIM QUY. Chỉ cần có “xung
đột”, 2 máy cùng truyền data cho nhau thì coi như bà con chỉ việc ngồi
rung đùi đánh một ván cờ tướng chờ đợi
Sau đó, thiết bị phân nhánh trên mạng càng ngày càng được cải tiến và
rẽ tiền. Các kỹ sư mạng đã bắt đầu nghĩ tới việc đầu tư cho LAN một
thiết bị phân nhánh ngon lành như Hub và Switch. Theo đó, cáp mạng cũng
thay đổi, không còn là dây Đồng Trục nữa mà là loại dây nhựa, lõi gồm
nhiều dây nhỏ khác nhau. Việc này góp phần cải tiến tốc độ truyền dữ
liệu một cách đáng kể trong mạng LAN. Từ maximum 10Mpbs, nay có thể up
lên đến 1Gpbs đối với loại cable CAT 5 (loại thông dụng) hiện nay.


Cáp mạng CAT 5 UTP

Đầu cáp (Jack) RJ45 dành cho cáp UTP



Đặc điểm của loại
cáp UTP như sau:

- trong lõi gồm có 4 cặp dây xoắn với nhau theo từng cặp.
Mỗi cặp dây có màu sắc riêng. Một số nhà sản xuất cho mỗi dây một màu.
Nhưng dây chuyên nghiệp chỉ có 4 cặp màu. Bao gồm 1 dây màu và một dây
trắng sọc màu đó.
4 cặp dây xoắn nhau và 4 cặp màu

- Bản thân các cặp dây xoắn cũng được thiết kế xoắn nhau ngay trong
lõi nhựa của dây. Bên trong lõi nhựa còn có các sợi nilon để tránh nhiễm
điện cho dây.


4 cặp dây cũng xoắn nhau trong lõi nhựa.


- Chiều dài giới hạn của các dây khi tách xoắn là 2 – 5 cm.
Nếu vượt qua độ dài này, dữ liệu không thể truyền qua dây được. Vì vậy,
một đầu cáp được gọi là đúng quy cách không bao giờ để các cặp dây nằm
ngoài bọc nhựa quá 2 – 5cm.
- Chiều dài giới hạn của dây cáp mạng nối giữa 2 thiết bị (PC, HUb,
Switch,…) là 100 mét. Nếu vượt quá giới hạn này, dữ liệu truyền đi sẽ bị
nhiễu và mất. Tuy nhiên, trong kỹ thuật, giới hạn này chỉ cho phép là
dưới 85 mét
- Khi bo cua (men theo góc tường), góc giới hạn của dây cáp phải từ
90o trở lên. Nếu góc cua quá hẹp, ta có thể cuộn dây cáp thành vòng tròn
ngay góc đó rồi đi tiếp. Nếu dây cáp bị bo góc dưới 90o thì dữ liệu sẽ
bị mất hoặc nhiễu trên đường dây

Các dụng cụ cần
thiết để bấm đầu cáp mạng LAN:

- Dao hoặc dụng
cụ tuốt dây: loại này hiện nay bán phổ biến ở VN. Loại dụng cụ
tuốt dây còn đi kèm theo loại “nhấn cáp”, rất hữu ích khi làm lỗ cắm cáp
mạng trên tường. Nếu không mua loại này, các bạn vẫn có thể dùng dao để
tuốt cáp và dùng vít để nhấn cáp.


Dao tuốt cáp và nhấn cáp vào Rack (ổ cắm trên tường)

Các loại Rack gắn tường.

- Kềm bấm cáp:
loại này dùng để bấm các thanh đồng nhỏ nằm ở trên đầu jack RJ45 (xem
hình). Sau khi đẩy dây cáp vào đầu jack, ta dùng kềm đặt đầu jack vào và
bấm chặt để các thanh đồng đi xuống, “cắn” vào lớp nhựa bao bọc lõi
đồng của cáp. Các thanh đồng này sẽ là “cầu nối” data từ dây cáp vào các
Pin trong rack (Rack là thiết bị female, chính là port của card mạng,
Hub, Switch …)


Đầu jack RJ45 của cáp mạng. Dấu (*) chính là các thanh đồng


Kềm bấm cáp mạng.
Đôi khi không có kềm, tui dùng búa nhỏ và thanh vít dẹp để đóng cho các
thanh đồng cắn xuống nhưng không pro chút nào. :lacdau:

- Máy test cáp:
Nguyên lý hoạt động rất đơn giản, máy sẽ đánh số thứ tự cáp từ 1 đến 8.
Mỗi lần sẽ bắn tín hiệu trên 1 pin. Đầu recieve sẽ sáng đèn ở số thứ tự
tương ứng. Nếu bạn chỉ bấm cáp vòng vòng nhà thì khỏi mua, nhìn bằng mắt
thường cũng được. Còn nếu muốn mua cho pro thì :votay:


Máy test cáp: thiết bị phát, và thiết bị thu.

Chia “lớp” (Layer)
cho các thiết bị mạng:

Có thể chia thành 3 “lớp” sau:
- Layer 1: Hub, Repeater
- Layer 2: Bridge, Switch.
- Layer 3: Router, NIC (NIC chính là card mạng trên PC)

Các loại dây cáp:

- Cáp thẳng
(Standard Cable 10baseT): loại này là loại thông dụng nhất trong
LAN bởi vì đa số PC đều nối vào Switch (ví dụ mấy tiệm net). Dùng để nối
các thiết bị khác Layer với nhau (ví dụ PC với Switch, PC với Hub, hoặc
Switch với Router …). Không thể nối giữa 2 thiết bị cùng layer với nhau
được (ví dụ không thể nối Switch – Switch hay PC – Router)
- Cáp chéo (Cross-Over
Cable): loại này dùng để nối các thiết bị cùng loại, cùng layer
với nhau. Ví dụ: PC – PC, Router – Router, Switch – Switch, PC – Router …
- Cáp console: loại
này rất hiếm khi dùng, chỉ dành cho các loại router hay Switch của các
hãng lớn như Cisco. Sau lưng Router Cisco có một port gọi là Console,
khi cấm dây nối Router với PC, người ngồi trên PC có thể thiết lập cấu
hình Router thông qua Hyper Communication (trong Accessories). Ngày nay
đa số các kỹ sư mạng dùng Telnet để config router. Chỉ dùng dây console
trong lần đầu tiên thôi.

Cách bấm cáp:

Đây là mục chính của bài này. Tôi sẽ cố gắng giải thích
cho các bạn thật rõ. Tuy nhiên “trăm nghe không bằng mắt thấy, trăm thấy
không bằng … tay làm”. Nếu có điều kiện, các bạn nên thực hành nhiều sẽ
quen và ghi nhớ trong đầu dễ dàng.
Đầu tiên bạn cần phải xác định thứ tự các cọng cáp nhỏ trong sợi cáp
mạng. Theo quy định chuẩn thì số thứ tự các cọng cáp phải đi theo cặp.
Về màu sắc thì không có quy định chuẩn gì hết bởi vì nhà sản xuất cáp có
thể sản xuất màu khác nhau. Nhưng mỗi cặp dây xoắn trong lõi cáp sẽ
được đánh số theo cặp như sau:

• Cặp dây 1 và 2 (rất quan trọng)
  
• Cặp dây 3 và 6 (rất quan trọng)
  
• Cặp dây 4 và 5 (không cần thiết)
  
• Cặp dây 7 và 8 (không cần thiết)
  

Sơ đồ tham khảo:

Để tiện cho việc nâng cấp và sửa chữa sau này, bạn nên dùng loại cáp
của cùng nhà sản xuất (để có cùng màu) và ghi nhớ số thứ tự các cặp xoắn
và màu sắc của chúng. Sau này đó sẽ là điểm lợi của bạn vì bạn không
cần phải rút cả 2 đầu cáp ra so sánh với nhau nữa.
Việc kế tiếp, bạn phải xác định đúng vị trí pin của Jack RJ45 và đầu
Rack female. Việc này rất dễ dàng. Bạn có thể xem hình.

Bây giờ chúng ta bắt đầu bấm đầu cáp nhé. Trước hết bạn cần quan sát
kỹ đầu Jack RJ45. Bạn nhìn trong ruột, ứng với mỗi thanh đồng sẽ có một
rãnh nhỏ. Trong đầu cáp sẽ có 8 rãnh nhỏ dành cho 8 sợi cáp nhỏ. Khi đã
xác định pin như hình vẽ ở trên, chúng ta bắt đầu đút những sợi cáp nhỏ
vào theo thứ tự. (chỉ làm 1 đầu cáp thôi, đầu còn lại sẽ tùy thuộc vào
loại cáp ta sẽ làm)
Bạn lưu ý là dây số 3 và dây số 6 là một cặp xoắn (trên hình là
dây màu xanh lá cây và dây trắng sọc xanh lá cây).

Sau khi đã chắc chắn đầu cáp tiếp xúc với thanh đồng và chắc chắn vị
trí dây nằm gọn trong các rãnh nhỏ, bạn hãy dùng kềm bấm cáp bấm cố định
nó luôn. Okie, vậy là xong một đầu. Đầu cáp còn lại sẽ tuỳ thuộc vào 1
trong 2 loại cáp “thẳng” hay cáp “chéo”.Sơ đồ cáp thẳng:


Sơ đồ cáp chéo:

Lưu ý, trong sơ đồ cáp chéo, đầu dây kia sẽ đảo thứ tự cặp cáp
1-2 và 3-6
Okie, vậy là bạn đã hoàn thành 2 loại cáp căn bản nhất của hệ thống
LAN. Khi kiểm tra, bạn chỉ việc cầm 2 đầu cáp lên, để chúng gần nhau và
quan sát màu và vị trí của chúng. Nếu có đồ test cáp bạn sẽ test như
sau:

Đối với cáp thẳng: đèn cháy giữa đầu phát và đầu thu sẽ
giống nhau theo thứ tự 1 – 2 – 3 – 6 – 4 – 5 – 7 – 8.
Đối với cáp chéo: đèn sẽ phát theo tính hiệu như sau:Đầu phát —————— Đầu thu
đèn 1 ——————— đèn 3
đèn 2 ——————— đèn 6
đèn 3 ——————— đèn 1
đèn 6 ——————— đèn 2
đèn 4 ——————— đèn 4
đèn 5 ——————— đèn 5
đèn 7 ——————— đèn 7
đèn 8 ——————— đèn 8

Phụ Lục:
A/ Cách bấm cáp
Console:

Thứ tự các cặp cáp sẽ đánh số thứ tự 1-2, 3-4, 5-6, 7-8
nằm tuần tự, không có chéo góc gì hết. Trong đó: 1-2 là một cặp dây
xoắn, 3-4 là một cặp dây xoắn (không phải 3-6 như ở trên), tương tự 5-6
và 7-8. Hai đầu cáp sẽ có vị trí đảo ngược nhau như sau1 ————- 8
2 ————- 7
3 ————- 6
4 ————- 5
5 ————- 4
6 ————- 3
7 ————- 2
8 ————- 1

B/ Giá cả các dụng
cụ:

- Cáp :tuỳ loại, giá dao động từ 1000 – 4000 / m
- Jack RJ45 : giao động từ 500 / cái – 7000 / cái (loại tốt nhất)
- Dao tuốt vỏ cáp và nhấn cáp: khoảng 15000 /cái
- Kềm bấm cáp: khoảng 105.000 / cái. Ở Việt Nam bán loại của Trung Quốc,
có thêm 1 lỗ bấm đầu jack RJ11 cho điện thoại luôn :votay:
- Máy test cáp: khoảng 10 – 15 USD / cái
- Cáp cuộn 300 m : khoảng 275.000 – 450000 / cuộn, thùng
Địa chỉ tùy chọn. Các bạn có thể đến cửa hàng Tiến Phát (ngã tư Bà Hạt
và Nguyễn Tri Phương – Quận 10). Chổ này bán đầy đủ linh kiện về mạng
network. Giá rẻ vì là hàng nhập từ trung quốc. Không Bảo Hành :leuleu:.
Nhưng giá rẻ gần 1/2 so với bên ngoài.

C/ Hỏi về Switch
Layer 3:
Có một số bạn hỏi tại sao loại modem ADSL 4 port RJ45 của
một số hãng lại cho cắm cáp thẳng nối từ PC đến router mà không phải là
cáp chéo như lý thuyết ?
Trả
lời: loại router trên thực chất là Switch Layer 3. Nó
vẫn là Switch (layer 2) nhưng có kèm theo module tính năng Modem ADSL.
Về mặt thực tế, nó vẫn hoạt động như một Switch nhưng lại có thể kết nối
với ISP cung cấp ADSL. Vì vậy, các port của nó vẫn thuộc về Layer 2.
Nên cáp nối giữa các port (layer 2) với PC (layer 3) vẫn là cáp
thẳng